گفتگو با احیاکننده فرمهای اصیل لباس لُری

پوشش مردم هر منطقه نمادی از فرهنگ آن هاست. ایلات لر از زاگرس مرکزی تا جنوبی تقریبا پوشش مشابه ای دارند. شهرستان ممسنی با طوایف مختلف دارای لباس اصیل لری می باشد. چند سالی است که یک بانوی نورآبادی با دستان هنرمند خویش از روی عشق و علاقه میراث ممسنی ها را زنده کرده است. بانویی که در کنار خانواده نقش مهمی در شکلدهی فعالیتهای فرهنگی اخیر عموما با محویت هویت گرایی و حفظ سنن و جلوه های زیبای فرهنگی در مناطق لرنشین جنوبی و بویژه ممسنی داشته است. در ذیل گفتگوی خبرنگار خبر نورآباد (www.noorabad.com) را با ایشان بازتاب خواهیم داد:

سلام،میشه خودتون معرفی کنید؟

فریده لشکری متولد ۱۳۴۶ در محله تل گوه از طایفه ی بکش هستم. تحصیلات دیپلم نظام قدیم دارم و ۲۵ سال است در زمینه طراحی و دوخت لباس محلی زنانه فعالیت دارم. و ۵ سالی که لباس لری مردانه ممسنی را احیا کرده ام.

لطفا لباس اصیل لری ممسنی را معرفی کنید؟

لباس زنانه شامل تمبان(تنبون)، جامه(جومه یا پیراهن)،روسری(کانه یا کهنه)، چارقد وکلاه(کله یا کلاغچه) است . لباس مردانه شامل: دَلگ، چوقا یا چقه، زناره، کلاه نمدی، گیوه یا ملکی، دبیت یا شلوار یا شولار و پاپیچ است.
لباس مردانه ممسنی بعد از اینکه رضاخان کشف حجاب کرد به کلی فراموش شد که بنده بعد از این مدت این لباس رو احیاء کردم. گیوه یا ملکی در زنان و مردان مشترک است البته با تفاوت در طراحی و رنگ.
و الان که یک سال از برپایی انجمن میراث زاگرس ممسنی می‌گذرد بیشتر از گذشته در حفظ و احیاء آن کوشاتر شدم.

مشوق شما برای احیای لباس لری مردانه چه کسی بوده ؟

خودم و ارقی که به میراث گذشتگانمان داشتم.

آموزشگاه یا مکان خیاطی دارین؟

در منزل فعالیت می کنم و شاگردانی داشتم که الان همگی استاد شدند.

نهاد دولتی یا غیر دولتی در این کار به کمک شما آمد؟

نه متاسفانه.

استقبال مردم از کار شما چطور بوده است؟

بسیار خوب و عالی،بستگی به فصل و موقعیت آن دارداگر نزدیک به مراسم عروسی یا جشن‌ها باشد طراحی و دوخت هم بالا میرود.

برای پشتیبانی به نهادهای دولتی نظیر سازمان میراث فرهنگی و هنری مراجعه کرده اید؟

بله به اداره میراث فرهنگی استان و شهرستان مراجعه کردم.

چه اقداماتی در این زمینه صورت گرفته است؟

هیچ اقدامی صورت نگرفته فعلا در حد وعده باقی مانده است

تا حالا رسانه ای از شهرستان به صورت تخصصی به این موضوع پرداخته است؟ سراغ شما آمده اند؟

نه متاسفانه،بهار امسال خبرگزاری مهر از تهران با من مصاحبه ای کردند و بعد از آن رسانه های شهرستان بازتاب دادند.

قیمت تمام شده یک دست لباس لری حدودا چقدر است؟

بستگی به نوع پارچه دارد،وقتی نوع پارچه گرانبها هست مسلما قیمتش هم بالاتر می‌رود اما با پارچه های ارزان قیمت بهای آن هم متفاوت میشود. قیمت کف ۱۸۰ تا ۲۰۰ هزار تومان قیمت بالا هم کامل نزدیک به ۸۰۰ تا ۹۰۰ هزار تومان درمیاد.

حجاب در لباس لری زنانه چجور است؟

به نظر شخص بنده لباس لری گذشته از زیبایی خاصی که دارد یکی از باحجابترین لباس‌های دنیا به شمار میرود.

گاها نسل امروزی ظاهر آن را دست پاگیر توصیف می کنند . نظر شما چیست؟

خوشبختانه یواش یواش جا افتاده و الان مخاطبین اصلی این لباس جوانان هستند و با توضیحاتی که به آنها در نحوه پوشیدن داده ام به پوشیدن آن راغب شده اند.

کلاه ممسنی ها چه ویژگی دارد؟

کلاه ممسنی ها در طول تاریخ اصلا تغییر نکرده و در دو رنگ سیاه مجلسی و قهوه ای شکاری تولید و جنس آن از نمد هست و برخلاف دیگر کلاه ها تخت بوده یعنی کله قندی یا گرد نیست دیواره آن هم کمی به سمت داخل هست.

پیشنهاد شما برای طراحان لباس محلی شهرستان چیست؟

پیشنهاد میدهم سنت را فدای نوع آوری نکنند هر لباسی در سنت زیباتر است و بهتر است نوع آوری در رنگ طرح و نقش باشد نه در شاکله ی لباس.

لباس ممسنی ها در همه ی طوایف و بخش ها مشترک است یا تفاوت دارد؟

مشترک است.

لباس شهرستان ما تا چه حد شناخته شده است؟

لباس زنانه کاملا شناخته شده است اما لباس مردانه که کاملا فراموش شده بود با احیاء زنده و خواهان زیادی پیدا کرده است.

شما در نمایشگاع اقوام ایرانی در شهر شیرازحضور داشتین ارزیابی شما از این نمایشگاه چی هست؟

بله ما در سومین سال این جشنواره شرکت نمودیم و می‌توان گفت علی رغم کمبودها و کاستی ها و همچنین سنگ اندازی های پی در پی به خوبی برگزار شد و ما با سنت‌ها، آیین‌ها و همچنین لباس‌های سنتی دیگر اقوام ایرانی آشنا شده و از طرف آنها دعوت شدیم که سنت‌ها و آئین‌های ممسنی را در جشنواره های دیگر استان‌ها برگزار کنیم.

آیا لباس اصیل ممسنی نمادی از تاریخ  شهرستان است؟

بله لباس ممسنی یکی از قدیمی‌ترین و اصیل ترین لباس‌های این شهرستان و ایران میباشد که بنا به گفته دکتر آرمان شیشه گر در کتاب آرامگاه دو بانوی عیلامی که در رامهرمز پیدا شده بودند متذکر شدند لباسهایی که بر تن این دوبانوی عیلامی بود الان در ممسنی و بهبهان نیز پوشیده می‌شود که خود نشانه از قدمت و اصالت لباس ممسنی دارد.

چرا این لباس با این پیشینه ی تاریخی سالها محو شده بود؟

لباس زنانه هیچوقت محو نشده بود ،اما لباس مردانه ممسنی بعد از کشف حجاب رضاخان پهلوی و اجبار کردن مردان برای پوشیدن لباس فرم به دست فراموشی سپرده شد که بنده نزدیک به پنج ساله این لباس را احیاء کردم و امسال خوشبختانه خواهان زیادی پیدا کرده است.

علاقه مندان به دوخت این لباس چطور می توانند به آموزش شما دسترسی داشته باشند؟

به پیج لری شاپ در اینستاگرام یا ellahe46@مراجعه کنند تا برای آنها زمان آموزش رو تعیین کنیم.

حرف آخر شما با مردم شهرستان و ایران؟

بیایید سنت‌ها و آیین‌های گذشتگانمان را ارج نهیم و سنت را فدای نوع آوری نکنیم کشور ما کشوری اصیل و با قدمت تاریخی بس عظیمی است که نباید به سادگی از آن گذشت به روز بودن خوب است اما نه به قیمت نابودی میراث مان.